Wetenschappelijk genie in strijd met God

De engelenmaker ervaar ik ronduit als een psychologische triller over de strijd tussen wetenschap en geloof. Tot waar is het gebruik van wetenschap in het leven ethisch verantwoord?

Het boek bestaat uit drie delen die los van elkaar een samenhangend geheel vormen. Het eerste deel beschrijft de terugkeer van Dokter Hoppe in het gelovige, Duitstalige dorpje Wolfheim. Zijn reputatie is niet al te best. De buurtbewoners roddelen maar wat graag over hem. Dit wordt als maar meer als ontdekt wordt dat hij een pasgeboren, misvormde drieling zonder moeder bij zich heeft. Niemand weet wat van de toestand van de kinderen tot hij ze een keer meeneemt naar het buurtcafé. Daar zien de bewoners drie identieke jongentjes die sprekend lijken op hun vader. Roodhaar, een litteken op hun bovenlip en een emotieloze uitdrukking op hun gezicht. Het vertrouwen in de dokter komt terug. Het wordt steeds drukker in zijn dokterspraktijk aan huis. Daarom vraagt hij de gepensioneerde onderwijzeres Charlotte Maenhout of ze op de kinderen kan passen en de huishoudelijke taken kan overnemen. Het boek leeft mee met Charlotte en langzaam maar zeker komt ze erachter dat de relatie van Hoppe met de kinderen niet normaal is. Ze begint de dokter steeds meer te wantrouwen. Deze climax bouwt zich op tot deel één is afgelopen.

Vervolgens begint deel twee bij de geboorte van Victor Hoppe. We krijgen alle details van zijn jeugd en opvoeding. Victor blijkt asperger te hebben. Dit is alleen in zijn tijd niet te verklaren. Daarom is zijn opvoeding bijzonder strikt en naar het geloof ingericht. Van jongs af aan heeft hij een bijzondere band met het geloof. Zijn hoge intelligentie wordt pas op latere leeftijd ontdekt maar dit is niet in zijn nadeel gekomen. Hij behaalt gewoon zijn diploma en kan studeren in de richting die hij het liefste wil: de biologische wetenschap. Zijn kijk op God en het geloof komt steeds weer in het spel. Langzamerhand worden de merkwaardige handelingen van Hoppe die het eerste deel van het boek voorkomen verklaard. Het is te verklaren in één zin: ‘God is slecht’. Victor doet er in zijn ogen alles aan om de strijd met God aan te gaan. Deze lijkt hij ook nog te winnen.

Het continue verschil tussen Godsdienst en wetenschap uit zich niet alleen in de personages maar ook in de uitleg van het verhaal. Soms is er een hele lap tekst over een bepaald deel van de Bijbel of een uitleg over een bepaalde wetenschappelijke handeling in de embryologie. Voor de strekking van het verhaal vind ik dat niet nodig. Ik snap dat de schrijver zich wil bewijzen en het verhaal zo realistisch mogelijk wil maken ondanks de bizarre elementen. Daarvoor hoef je echter niet enorme lappen tekst met overbodige extra uitleg te schrijven.

Godsdienstige symboliek komt steeds vaker aan bod in de volgende twee delen. Het lijkt allemaal steeds vager te worden tot het einde waarin alle onderdelen en vragen als puzzelstukjes in elkaar vallen tot een prachtig einde. Het boek heeft een open einde dat enorm veel vragen bij de lezer zal oproepen.

door: Maaike Raat

 Frankenstein op het drielandenpunt

 “Soms is wat onmogelijk lijkt alleen maar moeilijk” staat op de achterkant van het boek en komt ook meerdere malen terug in het boek zelf. Dit is dan ook precies waar het boek over gaat, het onmogelijke. Dingen die nu onmogelijk zijn en het misschien ook  maar beter is dat ze onmogelijk zijn in de wetenschap. Het boek was daarom soms erg biologisch met begrippen als telomeren en veel namen van celorganellen, maar voor iemand die geïnteresseerds is in dit vak, maakt dat het boek juist interessant. Klonen is ook zeker een interessant onderwerp, waarover je nadat je het boek had weggelegd nog lang kon nadenken.

Al na het eerste hoofdstuk sprak het boek mij aan. Victor Hoppe keert terug naar zijn geboorteplaats Wolfheim en neemt zijn drie geheimzinnige kinderen mee. Het verhaal wordt geschreven uit steeds een ander perspectief, eerst de bewoners van het dorpje Wolfheim en later ook van de hoofdpersoon zelf, en meteen wordt het standaard gedrag van het dorpje duidelijk: roddelen. Het eerste beeld dat hierdoor van de Victor en zijn kinderen wordt geschetst, klopt niet helemaal en past zich naarmate je verder komt in het boek aan. De verschillende perspectieven zorgen er ook voor dat je geïnteresseerd blijft, want er komt steeds een nieuw verhaal en een nieuwe kijk op de hoofdpersoon. Langzaam wordt je meegetrokken in de gedachtenkronkels van Victor en de experimenten die hij doet.

Ik vond het jammer dat ik me moeilijk kon identificeren met het doen en laten van Victor. Hij deed dingen die voor mij onbegrijpelijk waren. Veel critici schrijven dat ze sympathie voelden voor Victor, maar ik voelde vooral afschuw. De experimenten die hij deed, waren ethisch niet verantwoord en zouden zeker het gevolg kunnen zijn van een psychische stoornis. Alhoewel het ook zou kunnen liggen aan zijn opvoeding, waar hij waarschijnlijk heel wat rare denkbeelden op na heeft gehouden. In zijn jeugd wordt Victor met het Bijbelverhaal opgevoed, maar hij leest het op een speciale manier. Er komen veel Bijbelcitaten in het verhaal voor en de speciale kijk van Victor op God en Jezus hebben mij zeker aan het denken gezet.

Het boek is soms erg heftig, maar vlot geschreven zonder al te lange zinnen en moeilijke woorden. Vanaf het begin was mijn aandacht getrokken en ik heb “De Engelenmaker” dan ook in twee dagen uitgelezen.

door: Kirsten Peters